Castricum – „Kijk, daar lopen twee playmobil-koetjes”, roept de vierjarige Pip met haar neus tegen de glazen vitrine, waarbinnen een historische maquette te zien is van duinboerderij ‘Waterrijck’. Haar zusje Lexie (6) wijst naar de boerderij vlak ernaast. Ze weet zeker dat de koeien daar wonen.

Het is voorjaarsvakantie en de zusjes zijn samen met oma Joke en opa Piet een dagje uit en doen bezoekerscentrum ‘De Hoep’ aan. Ze hebben geluk, want de maquette is die dag alleen opengesteld voor de pers. Voor Pip en Lexie wordt een uitzondering gemaakt. Sinds donderdag 20 februari kan het publiek de maquette bezichtigen.

Veranderend landschapsgebruik

De maquette symboliseert het landschapsgebruik in de binnenduinrand van agrarische activiteiten naar industrialisatie. Waterrijck (nu Waterrijk) is de naam van een duinboerderij in de binnenduinrand in Egmond-Binnen, die vroeger door PWN werd verpacht. Omdat de boerderij na verloop van tijd niet meer voor landbouwactiviteiten werd gebruikt, besloot PWN de grond aan de natuur terug te geven. Vanwege de rijke cultuurhistorie van het gebied schakelde PWN de archeologen van Hollandia in om het natuurherstelproject te begeleiden. Hierbij trof men sporen aan van menselijke activiteiten, afkomstig uit de veertiende en zestiende eeuw, zoals resten van een touwslagerij, laat middeleeuwse boerderijen en waterputten. Ook werden Jacobakannen, kaal/grijs aardewerk en een houten deksel van een waterput gevonden. Hieruit blijkt dat het landschapsgebruik in de binnenduinrand in de loop der eeuwen is veranderd van agrarische activiteit naar industrialisatie. Om hier een beeld van te krijgen is er een maquette gemaakt waarbij het gebied van Waterrijck tot leven komt. Ook worden enkele vondsten hierbij getoond.

Industrialisatie

De maquette bestaat uit twee verdiepingen. Rosalie van der Eng, medewerker Voorlichting en Educatie bij PWN, legt uit dat de onderste verdieping het leven in de veertiende eeuw laat zien en dat het gebied nog agrarisch in gebruik is. Je ziet in miniatuurvorm de boerderij, vee en landarbeiders die aan het werk zijn. Op de bovenste verdieping zestiende eeuw, zijn naast een touwslagerij en een smederij, te zien hoe men het vlas verzamelden. Hier blijkt de industrialisatie haar intrede te hebben gedaan. 

Handwerk

„De maquette is met de hand gemaakt door modelmaker Mieneke van Gogh. Hierin zijn heel wat uren gaan zitten. Om een realistisch weergave van toen te krijgen heeft zij onder meer een vlasmuseum bezocht en gekeken hoe vlas in die tijd verwerkt werd,” vertelt Rosalie. 

Informatiezuil

Naast de maquette staat een interactieve informatiezuil, waarbij wordt uitgelegd wat er op de maquette te zien is en hoe dingen als transport, smeden van hoefijzers, het bleken van textiel, en het bewerken van vlas destijds plaatsvond. Een zwart-wit filmpje laat zien hoe touw in een touwslagerij wordt gemaakt.

Al met al is het een leerzaam project dat zeker een bezoekje waard is, zowel voor ouders als voor kinderen. Hier kunnen Pip en Lexi over meepraten.

Meer informatie is te vinden op www.pwn.nl/eropuit

Tekst: Henk de Reus

(Foto: Lexi (links) en Pip vinden het wel interessant om te zien hoe alles vroeger ging – Henk de Reus)