Castricum – Hij vond ooit tien kilo goud in de kruipruimte van een woning en wist eigenhandig een importeur van vuurwapens te overmeesteren. Wijkagent Wil Gieling kan een boek schrijven over zijn memoires bij de politie. Na 42 jaar dienst hangt hij zijn uniform aan de wilgen en gaat de enthousiaste diender met pensioen. ,,Met humor en empathie heb ik het altijd gered.’’

Door Mardou van Kuilenburg

Gieling: ,,Dienstbaar en behulpzaam zijn zit in mijn aard. Een klasgenoot van mij zei vroeger: jij wordt vast verpleger of politieman. Ze kreeg gelijk. Hoe ze het wist – geen idee. Het zat er blijkbaar al vroeg in.’’ Na de havo wil hij starten met de opleiding tot politieagent, maar dan ontdekt hij hoe veelomvattend de toelatingsprocedure is en besluit eerst te gaan werken. Gieling wordt productiemedewerker bij Melkunie en doet een bulk ervaring op. ,,Je bent nog zo jong als je van school komt. Het was voor mij nodig om eerst mee te draaien in de maatschappij.’’ Na een jaar begint hij aan de opleiding en doorloopt deze vlotjes. Als Gieling twintig is komt hij als wachtmeester der Rijkspolitie terecht in Niedorp, een gemeente in de kop van Noord-Holland. Daar werkt hij bijna tien jaar. ,,Wat mij is bijgebleven is dat ik daar, als broekie, een importeur van vuurwapens heb gepakt. Het leger is ter plaatse geweest om allerlei voertuigen te doorzoeken. Met succes. Dat was wel een hoogtepunt uit mijn carrière.’’

Doorgroeien

In 1991 krijgt Gieling de mogelijkheid om over te stappen naar Bergen, zijn woonplaats. ,,Ik was toen een jaar of dertig en hoefde niet meer bij de kroeg te staan om mijn vrienden te controleren. Toch is het best vreemd om agent te zijn in je eigen geboorte- en woonplaats. Je hoort en ziet toch dingen die voor anderen verborgen blijven.’’ In 2004 stapt hij over naar Alkmaar. Heel anders dan Bergen, maar ook die standplaats past ‘m goed. Vooral de nachtdiensten in de horeca, op de politiefiets tussen het Waagplein en de Platte Stenenbrug, vindt hij prachtig.

Als Gieling 25 jaar bij de politie werkt wil hij dolgraag brigadier worden. Dat is nodig om door te groeien tot wijkagent. Het afdelingshoofd geeft hiervoor geen toestemming en Gieling gaat naar de rechter. ,,Dat was best een lastige periode. Maar ik wilde per se de volgende stap zetten – en daar had ik volgens de regels ook recht op.’’ De civiele rechter geeft hem gelijk; Gieling wint de zaak en wordt brigadier. Een aanvullende opleiding vinden zijn meerderen niet nodig. ,,Ik noem mezelf vaak onbewust bekwaam’’, zegt Gieling lachend. ,,Sommige dingen zitten al in je. ‘Je bent zo goed, een opleiding is niet nodig’, zei mijn leidinggevende. Ik kan makkelijk schakelen en logisch nadenken. Blijkbaar zagen zij dat het goed zat.’’

Hulpverlening

Als Gieling tien jaar in Alkmaar werkt, wordt hij gevraagd als waarnemend wijkagent voor Graft, Schermer en De Rijp. Dat doet hij tot er in 2016 een plek vrijkomt op het bureau in Castricum. Gieling wordt geroemd om zijn inlevingsvermogen en omgang met mensen. Bakkum is ‘zijn’ wijk. ,,GGZ-instelling Parnassia speelt een belangrijke rol. Omdat ik weet hoe ik psychiatrische patiënten moet benaderen, ben ik hier als wijkagent terechtgekomen. In Castricum ben je als agent minder bezig met boeven vangen en ligt de nadruk meer op hulpverlening. Ter illustratie: laatst hadden we op een dag in het weekend tien meldingen, waarvan acht afkomstig uit de GGZ. Daar zijn we regelmatig best druk mee.’’

Dienende rol

Als politieagent assisteert Gieling bij de meest uiteenlopende zaken. Van burenruzies tot drugshandel, aanrijdingen en suïcide. ,,De dienende rol heb ik altijd gepakt. Na een heftig incident wilde ik graag met getuigen in gesprek, maar ook familiebezoeken heb ik nooit geschuwd. Je bent een belangrijke schakel voor nabestaanden, soms een laatste hoop. Ik kan antwoorden geven waar mensen naar zoeken – en daar ben ik nooit geheimzinnig over geweest. Eerlijkheid is belangrijk. Ik ben onbaatzuchtig en heb mijn werk altijd met goede intenties gedaan. Voor de ander, om te helpen.’’

Impact

Naast hoogtepunten kent Gieling ook dieptepunten in zijn werk. ,,Sommige zaken blijven je altijd bij. Zo was ik ooit als eerste ter plaatse bij een aanrijding tussen een vrachtauto en een kind. Ik zag direct dat ik niks meer voor het slachtoffer kon betekenen. Toen ben ik razendsnel gaan schakelen: ik heb de zus van het slachtoffer opgevangen en de ouders ingelicht. Dat beeld krijg je niet meer van je netvlies. Later op de dag, tijdens een debriefing met de aanwezige hulpdiensten, heb ik keihard gehuild. Dat soort dingen hebben impact. Door het met elkaar te delen, kun je het verwerken. Jaren later sprak de zus van het slachtoffer mij aan. Ze wilde me bedanken voor wat ik op dat moment voor haar had betekend. Dat is voor mij ook heel waardevol. Je kunt het verschil maken.’’

Geweld

In zijn carrière als politieman heeft Gieling zelf zo’n twintig keer aangifte gedaan. ,,Ik ben geregeld bedreigd en uitgescholden, daar heb ik altijd melding van gemaakt. Een aantal keer is dat uitgelopen op een rechtszaak. Vaak is het dan jouw woord tegen dat van de ander en is van vervolging geen sprake. Dat hoeft ook niet, het is voor mij ook een principekwestie. Met fysiek geweld heb ik weinig te maken gehad. Een keer heeft een arrestant een pluk haar uit mijn hoofd getrokken tijdens een worsteling. Daar heb ik later wel 150 euro schadevergoeding voor gekregen. Een paar jaar geleden ben ik begonnen met het dragen van een bodycam, zodat ik altijd een opname heb bij een incident.’’

Verrassingen

Gieling heeft het in zijn carrière altijd nét een beetje anders gedaan. ,,Ik hou ervan om verrassingen te creëren. Zo heb ik weleens stiekem in de bosjes gelegen of tien minuten in het donker door een gaatje staan turen om een groep hangjongeren te observeren. Daarna liet ik mezelf dan altijd even zien en maakte ik een praatje. Met vriendelijk zijn bereik je meer dan met boosheid, frustratie of autoritair gedrag. Ik spiegel graag en hoop mensen zo nieuwe inzichten te geven. Werken vanuit de kracht in plaats van uit de macht – daar geloof ik in.’’

Vrijwilligerswerk

Dat Gieling gemist gaat worden in Bakkum en omstreken staat buiten kijf. Ook zijn collega’s en leidinggevende Birgit Kampers zien hem liever niet vertrekken. ,,Dat is toch fijn om te horen’’, glundert Gieling. ,,Het contact met de mensen ga ik misschien wel het meest missen.’’ Als hij klaar is met het afronden van zijn laatste werkzaamheden, hoopt hij wat meer tijd te vinden voor fietsen – een van zijn hobby’s. ,,En in het nieuwe jaar wil ik graag vrijwilligerswerk gaan doen, het liefst bij een hospice. Mijn eigen vader heeft daar gelegen, en je kunt daar ook echt nog wat voor mensen betekenen. Dat is ten slotte toch de aard van het beestje, hé?’’ (Foto’s: Mardou van Kuilenburg)