Castricum – Dit najaar organiseert de stichting Oer-IJ een tweetal lezingen in samenwerking met Huis van Hilde. De lezingen sluiten thematisch aan bij de nieuwe tentoonstelling ‘Makers van Holland, 900-1300’, die op 10 november in het Huis van Hilde is geopend. De eerste lezing op donderdag 23 november 2023 om 20.00 uur wordt verzorgd door Frits David Zeiler en draagt de titel: Duinen van Holland – een aparte geschiedenis.

Sinds de verzanding van de Rijnmond bij Katwijk (1164) vormen de duinen tussen de Maas en de Zijpe een gesloten kustlijn. Die duinen zijn op dat moment nog laag, maar in de volgende vier eeuwen zullen ze opstuiven tot de huidige tot 54 meter hoge ‘jonge duinen’. Dat is niet alleen een natuurlijk fenomeen; de mens speelt een cruciale rol bij deze laatmiddeleeuwse ecologische ramp. Veel vroege nederzettingen verdwijnen onder het zand, terwijl ook de erosie van de kustlijn vele dorpen ten onder doet gaan (w.o. Kijkduin, Lucht, Egmond, Petten). Frits David Zeiler is historicus. Hij heeft zich onder meer bezig gehouden met de toponymie van het Noord-Hollandse duingebied, met de ontwikkelingen van de geesten (landbouwgronden) op de strandwallen van Noord- en Zuid-Holland en met de geschiedenis van het Oer-IJ.

Fossiele plantenresten

De tweede lezing, verzorgd door Ron van ’t Veer, vindt plaats op donderdag 14 december 2023 om 20.00 uur. De titel daarvan is: Het landschap van de veengebieden in Laag Holland tijdens de late middeleeuwen. Tijdens deze lezing wordt ingegaan op het landschap dat de veenontginners in de late middeleeuwen aantroffen. Hun komst betekende een totale verandering van het natuurlijke hoogveenlandschap dat tot die tijd meer dan drieduizend jaar aanwezig was geweest. Over de toestand van het landschap en wat voor invloed de ontginners hierop hebben gehad, is letterlijk niets opschreven.

In de veenbodem zit echter de hele landschapshistorie tot aan de eerste ontginningen opgeslagen in de vorm van fossiele plantenresten. Deze plantenresten en de aard van de bodem vertellen heel veel over de vroege geschiedenis. Door vergelijkingen te trekken met moderne landschappen elders in Europa, kan een goed beeld worden verkregen van wat de ontginners zo allemaal aantroffen. Drs. Ron van ’t Veer is landschapsecoloog en veenonderzoeker. Hij heeft zich gespecialiseerd in de planten- en dierengroei van de huidige en vroegere veenlandschappen van West-Nederland en hoe zij reageren op de invloed van de mens.

Praktische informatie

Archeologiemuseum Huis van Hilde bevindt zich aan het Westerplein 6, achter het NS-station. De lezing is van 20.00 tot (circa) 21.45 uur en het museum gaat om 19.15 uur open. Aanmelden via www.huisvanhilde.nl.

Op de foto:
Het duingebied in onze regio. (Foto: Léon Klein Schiphorst)