Foto boven:
Dave de Lie bij een van zijn pareltjes. Een complete outfit van een soldaat van de Big Red One Division die op D-Day als eerste voet aan land zette in Normandië. (Foto: Henk de Reus)

Akersloot – Dave de Lie (43) focust zich al 35 jaar op alles wat te maken heeft met de periode van D-Day (6-6-1944) tot de capitulatie van Duitsland op 8 mei 1945. Hij bezocht de bekendste slagvelden meerdere keren, vergaarde veel kennis over wat zich hier afspeelde en verzamelde militaria voor een eigen museum.

Door Henk de Reus

Daar waar de meeste peuters van zijn leeftijd met legosteentjes of autootjes speelden ging de aandacht van Dave uit naar plastic soldaatjes. ,,Ik speelde altijd oorlogje, hoewel ik op dat moment nog niet precies wist wat oorlog inhield. Ook met m’n vriendjes speelde ik buiten oorlogje en maakte ondergrondse bunkertjes. Later las ik boekjes over de oorlog en raakte ik geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog. Het verbaasde mij dat deze zich uitstrekte tot alle uithoeken van de wereld. Dit greep mij erg aan. Ik wilde er alles van weten.”

Oorlogsmuseum

Op achtjarige leeftijd bezocht Dave met z’n vader een oorlogsmuseum in Bastogne. ,,Ik was direct verkocht toen ik al die Amerikaanse uniformen, de maquettes en de informatieborden zag. ‘Zo’n museum wil ik later ook’, dacht ik. Vanaf dat moment begon ik kennis te verzamelen en militaria te sparen om mijn plan uit te voeren. Inmiddels bezocht ik Normandië zo’n twintig keer en weet daar onderhand elke straatsteen wel te liggen.

Bastogne werd tijdens het Ardennen offensief verdedigd door Amerikaanse troepen, met name de 101st Airborne Division, bijgenaamd ‘Screaming Eagles’. Zowel de stad als de divisie werden legendarisch. Ik besloot mijn verzameling op te bouwen rond deze divisie, die vanaf de invasie in Normandië tot aan het einde van het Derde Rijk bij vrijwel alle veldslagen aan het westelijk front betrokken was. Wat voor mensen waren deze soldaten, wat voor schoenen hadden ze aan, welke bepakking droegen ze mee en waarom? Ik vroeg mij af waarom iemand uit Amerika in een voor hem volstrekt onbekend land in een schuttersput kroop om de vrijheid van anderen te bevechten.”

Besef

Naarmate Dave ouder werd en meer over de oorlog aan de weet kwam maakte het spelletje dat hij vroeger met speelgoedsoldaatjes speelde plaats voor het besef hoe zinloos oorlog is. ,,Ik wilde weten wat iemand ertoe drijft om oorlog te voeren. Het brengt alleen maar chaos, ellende en verdriet met zich mee. Ik vroeg mij af hoe mensen ertoe komen om op grote schaal genocide te plegen en miljoenen mensen de dood in te jagen.”

Respect

Bij het vergaren van informatie over de 101st Airborne Division kreeg Dave enorm veel respect voor de wijze waarop deze divisie tijdens het Ardennenoffensief wist stand te houden. Dit ondanks een grote overmacht aan Duitsers.

Dave: ,,In Normandië was het de Big Red One Division die als taak had om de Duitse bunkers, bovenop de kliffen te bestormen. Zij verlieten als eersten de amfibievoertuigen op het strand van Normandië en waren zich ervan bewust dat zij een gewisse dood tegemoet gingen. En toch deden ze het als 18-, 19-, of 20-jarige. Het is iets dat mij nog steeds fascineert. Wat moet er door het hoofd van deze jongens heen zijn gegaan kort voordat ze van boord stapten? Kogelvrije vesten bestonden er toen nog niet. Allen hadden ze een brief van toenmalig generaal Eisenhower bij zich waarin hen geluk werd gewenst.” Het lijkt dubbel. Dave toont de originele brief van Eisenhower die de soldaten bij zich droegen.

Dave: ,,Tijdens de oorlog werd de dienstplicht in Amerika ingevoerd. Als je je vrijwillig opgaf voor de elite, zoals de parachutisten, dan ontving je 50 dollar extra per maand omdat je meer risico liep. Dit geld stuurde men vaak naar familie, want Amerika was vlak na de zware recessie in de jaren dertig een arm land. Er was nauwelijks werk en vele jongens gingen daarom het leger in, zo ook de meeste jongens van de 101st Airborne Division’’

Museum

Inmiddels is de wens die Dave vroeger als kind had ruimschoots in vervulling gegaan. We lopen naar zijn museum dat op de zolderkamer is ondergebracht. De meeste militaria zijn via relaties verkregen. Dave heeft inmiddels een ruim netwerk. Ook bezocht hij diverse beurzen met oorlogsmateriaal. De unieke verzameling op de zolderkamer is keurig geordend en in een chronologische tijdlijn uitgezet. Boven op de vitrines staat een rij uit Normandië afkomstige Duitse helmen. ,,Deze mannen zullen hoofdpijn aan de oorlog hebben overgehouden”, zegt Dave, wijzend naar de vele kogelinslagen in de helmen. In de vitrines liggen onder andere bodemvondsten uit Bastogne, emblemen, naamplaatjes, strooifolders, onderscheidingen en Frans invasiegeld.

Dave: ,,Elke soldaat kreeg invasiegeld om in Frankrijk in de eerste levensbehoeften te kunnen voorzien.” Een snel optelsommetje levert een bedrag van zo’n 200 Franse francs op. Verder originele persfoto’s, kledingstukken en een reserveparachute van de 101st Airborne Division. Dave haalt een van z’n pareltjes uit een vitrine. ,,Deze helm behoorde toe aan een van de manschappen van de Big Red One Division. Je ziet de afdrukken van de schelpen van het Normandische strand er nog in staan. Dit is echt een uniek exemplaar, waarvan je waarschijnlijk geen tweede zult aantreffen. Hij is gevonden en bewaard gebleven door de beheerder van de Amerikaanse begraafplaats aldaar. Na zijn overlijden is de helm, via, via bij mij terecht gekomen. Het emotioneert mij als ik deze vasthoud. Ik voel mij dan verbonden met degene die hem op dat moment droeg.”

Krant

Dan loopt Dave naar een ander pareltje, een pop met compleet originele outfit van een parachutist van de 101st Airborne Division. Aan het eind van de rondleiding toont Dave een Engelse krant van 6 juni 1944 met de kop ‘Invasion going well: tanks ashore’ en verderop een Amerikaanse krant van 2 mei 1945 waarin de dood van Adolf Hitler wordt bevestigd. Het is een uitgebreid en indrukwekkend geheel.

Doel

Dave wil zijn kennis graag overdragen aan geïnteresseerden en stelt hiervoor zijn museum open. Tijdens rondleidingen maakt hij duidelijk hoe belangrijk D-Day uiteindelijk is geweest voor de bevrijding van Nederland. Daarnaast verzorgt Dave rondleidingen rond Arnhem over de slag die hier destijds plaatsvond. Rondleidingen in Normandië staan binnenkort ook op het programma. Geïnteresseerden kunnen een bericht sturen naar davedelie@hotmail.com.