Foto boven:
Irina Nepravdina beantwoordt vragen van leerlingen, terwijl Vera Fetisova (l) de vertaling voor haar rekening neemt. (Foto: Henk de Reus)

Castricum – Irina Nepravdina (65) vluchtte twee maanden na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne met haar dochter en kleinzoon naar Nederland. Afgelopen week vertelde ze de leerlingen van groep acht van de Cunera basisschool over haar leven vóór en tijdens de oorlog. De leerlingen hingen een uur lang geboeid aan haar lippen.

Door Henk de Reus

In de aanloop naar 4 en 5 mei bood het plaatselijke 4/5 mei comité de acht basisscholen in Castricum de mogelijkheid om een vluchteling(e) of veteraan zijn/haar belevenissen te laten delen met de leerlingen van groep acht. Voorzitter John Heideman: ,,Wij merken dat de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog in onze samenleving snel vervagen. Er groeit nu een generatie op die de verhalen over deze oorlog misschien nog hoort van een opa of oma, die zelf nog kind waren aan het eind van de oorlog. Ook schrokken wij van het feit dat uit een recent onderzoek bleek dat ruim de helft van de Nederlandse jongeren niet precies weet dat er in de oorlog zes miljoen Joden zijn vermoord. Onder de mensen jonger dan veertig jaar zegt 23 procent dat dit aantal wordt overdreven of dat de Holocaust een mythe is. Het verhaal over de oorlog moet worden doorverteld aan jongeren zodat zij beseffen dat het een groot goed is om in vrijheid te kunnen leven.’’ Het initiatief van het comité werd ondersteund door een brief van de burgemeester aan alle leerlingen van groep acht, waarin hij hen onder meer oproept om mee te lopen met de stille tocht op 4 mei en aansluitend de herdenking bij het oorlogsmonument bij te wonen.

Delen ervaringen

Irina Nepravdina, afkomstig uit Charkov, deelde afgelopen week haar ervaringen vóór en tijdens de oorlog in Oekraïne met 45 leerlingen van groep acht van de Cuneraschool. Ook vertelde ze hoe ze het vindt om in Nederland te wonen en andere familieleden en vrienden in Oekraïne te moeten achterlaten. De leerlingen luisterden geboeid naar haar.

Oorlog

Irina introduceert zichzelf in het Nederlands. Daarna laat ze beelden van Charkov zien voordat de oorlog uitbrak. Alles ziet er mooi en vredelievend uit. Op 24 februari 2022 wordt Charkov rond 04.30 uur door de Russen gebombardeerd. Irina: ,,Het was vreselijk, er was paniek. We wisten niet wat we moesten doen. Om 05.00 uur besloten we met enkele familieleden naar ons zomerhuisje in een dorpje net buiten Charkov te gaan. We namen de (klein)kinderen, onze twee honden en wat documenten mee. We verbleven er zes dagen en zaten grotendeels in de schuilkelder. We verzamelden wat hout om het binnen warm te kunnen houden. Onze honden, Busya en Zira, leken de situatie goed aan te voelen en hielden ons warm. We hoorden regelmatig straaljagers overvliegen en het werd steeds gevaarlijker om er te blijven. Alles leek richting Charkov te vliegen. We besloten alles op te pakken en naar de bergen in het westen van Oekraïne te trekken. We zijn hier twee maanden gebleven en hierna naar Nederland vertrokken. We namen onze honden mee. Mijn vader bleef met zijn familie, vrienden en de man van mijn dochter in Oekraïne achter. De laatste is vrijwilliger in het Oekraïense leger.’’ De indringende beelden die Irina tussendoor laat zien komen bij de leerlingen binnen. Je kunt een speld horen vallen.

Vragen

Daarna mogen er vragen worden gesteld. Wessel wil weten of Irina had verwacht dat de Russen Oekraïne zouden binnenvallen. Irina: ,,De tv-programma’s wezen hier wél op, maar ik had niet verwacht dat ze Charkov zouden aanvallen. Er is daar immers geen industrie.’’ Vervolgens laat ze beelden zien van gebouwen die in Charkov zijn verwoest.

Floor: ,,Waarom bent u naar Nederland en speciaal naar Castricum gevlucht?’’ Irina zegt dat ze altijd al een nauwe band met Nederland heeft gehad. Ze is er in het verleden meerdere keren geweest omdat haar vriendin in Castricum woont. Ze verblijft al een jaar binnen een gastgezin. ,,Ik hou van Nederland. Ik vind het in veel opzichten op Oekraïne lijken. Ook de mensen hier zijn erg aardig. Helaas heb ik door alle stress nog niet zo goed Nederlands kunnen leren, maar hier werk ik nu hard aan.’’

Terug naar Oekraïne?

Yfke vraagt of Irina later naar Oekraïne terug zou willen. Irina vindt dit een goede vraag en denkt even na voordat zij antwoord geeft. Dan zegt zij dat ze er aan denkt om misschien voorgoed in Nederland te blijven. Ze weet het nog niet zeker.

Evie vraagt wat Irina van president Zelenski vindt. Er volgen vijf stille seconden waarbij het lijkt of Irina haar emoties onderdrukt. Dan zegt zei: ,,Ik houd van deze man. Hij is eerlijk en krachtig en ik zie niet iemand anders die zijn rol kan overnemen. Hij doet ook veel aan de corruptie in mijn land.’’

De volgende, enigszins te verwachten vraag, komt van Sia: ,,Wat vindt u ervan dat president Poetin geen eigen mening duldt?’’ Weer is het even stil, alsof Irina zich afvraagt welk antwoord ze hier het beste op kan geven. Ze maakt een alleszeggend gebaar en zegt dat dit klopt en dat Poetin verantwoordelijk is voor de dood van de vele Russische en Oekraïense soldaten en burgers.

‘Goeiemorgen’

Als Julian vraagt welk Nederlands woord Irina het grappigst vindt realiseert hij zich niet dat hij bijdraagt aan de uitsmijter van die middag. ,,Goeiemorgen’’ antwoordt Irina. ,,Waarom?’’ vraagt de klas. Dan blijkt dat het woord ‘goeiemorgen’ in een Oekraïens lied op TikTok voorkomt en dat dit veel wordt gezongen als scheldwoord voor Poetin als Russische luchtaanvallen tot schade aan de Oekraïense infrastructuur leiden. Als een Oekraïner ‘Goeiemorgen’ zegt, bedoelt hij/zij hetzelfde als wat voetbalsupporters wel eens naar een scheidrechter roepen als deze volgens hen een beslissing neemt die hen niet welgevallig is. Irina legt het in het Russisch uit. Vera vraagt zich af hoe ze dit op een kuise manier kan vertalen. Na wat nadenken omschrijft ze het heel diplomatiek. ,,Het betekent ‘mannelijk geslachtsdeel’’’. Gelach in de klas.

Femke zegt tenslotte dat ze veel respect heeft voor Irina omdat ze dit allemaal wilde vertellen. Irina zegt op haar beurt dat ze dankbaar is dat ze hiervoor deze gelegenheid kreeg. Vera en Irina krijgen bloemen van Lize en Marlene. Op school zal nog veel worden nagepraat over het bezoek.