Regio – De gemeenten in de regio Alkmaar willen de Participatiewet en de aanpalende taken inburgering, schuldhulpverlening en bijzondere bijstand/uitvoering minimaregelingen gezamenlijk uitvoeren via één regionale uitvoeringsorganisatie. Het doel? Méér inwoners beter helpen. De Colleges van B&W uit de regio Alkmaar (gemeenten Alkmaar, Bergen, Castricum, Heerhugowaard, Heiloo, Langedijk en Uitgeest) hebben vorige week positief ingestemd met het plan dat beschrijft hoe deze organisatie eruit gaat zien en werken. Komende maand beslissen de gemeenteraden.

Sinds 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor het uitvoeren van de Participatiewet. Het uitgangspunt is dat iedereen naar vermogen deelneemt aan de samenleving en zoveel mogelijk in het eigen onderhoud voorziet. Het voornaamste doel is zoveel mogelijk mensen met arbeidsvermogen naar werk toe te leiden of ondersteunen bij het werk, als zij dit zelf niet redden. Bij voorkeur betaald, of als dit niet mogelijk is, vrijwilligerswerk of een andere vorm van participatie. Het tweede doel is zorgen dat iedereen een inkomen heeft, ook mensen die niet in staat zijn in het eigen levensonderhoud te voorzien. Voor gemeenten betekent de invoering van de Participatiewet dat zij ondersteuning moet bieden aan ‘nieuwe doelgroepen’, namelijk mensen met een arbeidsbeperking (lichamelijk, psychisch of verstandelijk).

Met de invoering van de Participatiewet is de instroom in de WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) gestopt en de Wajong alleen nog beschikbaar voor mensen die duurzaam en volledig arbeidsongeschikt zijn. Het gevolg is dat deze groeiende, nieuwe doelgroep een beroep doet op de gemeente voor ondersteuning. Deze ondersteuning is relatief intensief en duur gezien de aanpassing van werk(omstandigheden) en structurele begeleiding die vaak nodig is.

Nieuwe doelgroep groeit, terwijl budgetten beperkt zijn

Op dit moment zijn drie organisaties in de regio Alkmaar betrokken in de uitvoering van de taken: de BUCH-werkorganisatie, Halte Werk en het sociaal werkbedrijf WNK Personeelsdiensten. Raden, colleges, portefeuillehouders en uitvoerders van de zeven regiogemeenten zien al langere tijd voordelen in het gezamenlijk uitvoeren van de dienstverlening in één uitvoeringsorganisatie.

Falgun Binnendijk is wethouder in Castricum en verzorgt de woordvoering namens de zeven gemeenten. Hij stelt: ,,We staan net als andere gemeenten in Nederland voor de uitdaging zowel de ‘reguliere’ als groeiende ‘nieuwe’ doelgroepen zo goed mogelijk te ondersteunen op het gebied van werk en inkomen, terwijl budgetten beperkt zijn. De druk op budgetten én professionals hebben tot gevolg dat een deel van de totale doelgroep niet of minder goed geholpen wordt en andere vormen van participatie dan werk, zoals een opleiding of vrijwilligerswerk, onvoldoende plaatsvinden. Dat is onwenselijk. We willen een oplossing zodat de gehele doelgroep beter geholpen wordt. Zowel kansrijke als minder kansrijke inwoners en zowel mensen met als zonder arbeidsbeperking. En op maat, passend bij wensen en mogelijkheden van de inwoner. Voor de een is dit een betaalde baan, voor de ander deelname aan een buurtactiviteit. Hoe beter passend, hoe kleiner de kans dat men ’terugvalt’. En hoe meer mensen we aan het werk kunnen helpen en houden, hoe minder uitkeringen en dus kosten.”

Gezamenlijke uitvoeringsorganisatie de oplossing

Samen bereik je meer dan alleen. Verantwoordelijkheden, budgetten en aanpakken zijn nu versplinterd. De drie organisatie hebben elk een eigen werkwijze. Door te verenigen in één organisatie is meer efficiëntie, een kwaliteitsslag en eenduidige aansturing mogelijk. Dit leidt tot betere resultaten, voor inwoners en werkgevers. Als regionale partner kan ze meer betekenen voor werkgevers en is er één duidelijk aanspreekpunt. Door regionaal te werken ontstaat er een grotere ‘pool’ van arbeidskrachten (inwoners) en werkgevers waardoor meer en beter gematcht kan worden. Dit creëert meer baankansen voor de doelgroep en helpt werkgevers te voorzien in hun vacatures.

Gemeentegrenzen vormen geen belemmering meer: het maakt niet uit waar je woont, je wordt bemiddeld en begeleid naar een passende baan of activeringsplek. De bundeling van re-integratie en participatiebudgetten maakt een betere en bredere inzet van de middelen mogelijk. Ongeacht gemeentegrenzen, voor de gehele doelgroep én op de verschillende vormen van participatie. Daarnaast biedt het samenbrengen van de ervaring en kennis van de drie organisaties, kansen de dienstverlening te verbeteren. Door de inrichting en werkwijze te vernieuwen, rondom de klant.

Solidariteit en goede samenwerking

,,Het is een mooi en intensief proces dat we tot nu toe met elkaar doorlopen. Natuurlijk zijn er uitdagingen. Elke gemeente heeft haar eigen aandachtspunten en werkwijze. Toch kenmerkt het proces zich door solidariteit en een goede samenwerking. Als wethouders van de zeven gemeenten komen we regelmatig bijeen om af te stemmen en oplossingen te vinden voor onderwerpen die meer aandacht vragen. Zoals inbreng van budgetten, behoud van ruimte voor de ‘lokale kleur’ tot de rol en invloed van gemeenteraden op beleid. We zijn niet de eersten die een gezamenlijke uitvoeringsorganisatie willen ontwikkelen. WerkSaam Westfriesland, Weener XL en Werkzaak Rivierenland zijn voorbeelden van vergelijkbare organisaties die ons voorgingen. Zij laten positieve resultaten zien. We maken gebruik van de ervaringen en kennis die zij hebben opgedaan”, aldus Falgun Binnendijk.

De inwoner centraal, oog voor de menselijke maat

Ruim honderd medewerkers van de drie organisaties en gemeenten werkten samen aan het business-en organisatieplan voor de nieuwe organisatie. De inwoner staat hierin centraal: hoe kunnen we de klant, de inwoner, zo snel en goed mogelijk helpen. Passend bij zijn omstandigheden, mogelijkheden en wensen. De nieuwe organisatie neemt afscheid van standaardprogramma’s en bekijkt per inwoner wat nodig is. We doen het samen en vanuit vertrouwen. Bij voorkeur heeft de klant één aanspreekpunt en zijn er korte lijnen.

Dat betekent sneller antwoord op een aanvraag en snellere besluitvorming. De organisatie moet makkelijk bereikbaar zijn voor bewoners. Dichtbij en integraal. Door lokaal aanwezig te zijn, samen met professionals die ook bij de inwoner betrokken zijn vanuit het sociaal domein (jeugd, WMO). Inburgering, schuldhulpverlening en bijzondere bijstand/uitvoering minimaregelingen vormen onderdeel van de nieuwe organisatie. Het samen aanpakken van geldzorgen of taalproblemen zijn essentieel om rust in het hoofd te brengen waardoor er meer kans is ‘mee te kunnen doen in de samenleving’.

Vervolgstappen

,,De gemeenteraden beslissen in oktober over het plan. Na positieve besluitvorming start direct de implementatie, het feitelijk vormgeven van de nieuwe organisatie. De formele, juridische start is 1 januari 2022 gepland. In 2022 wordt de organisatie verder ingevuld om zo snel mogelijk, maar met zorgvuldigheid, de vruchten van de samenwerking te gaan plukken. Dat is vooral resultaten boeken voor inwoners in de regio”, vertelt Falgun Binnendijk tot slot. (Foto: Pixabay)