Bonhoefferleerlingen vallen in de prijzen

Scholieren onderzoeken effect muziektherapie bij alzheimer

Castricum – Wat is het effect van muziektherapie op alzheimerpatiënten? Met die vraag gingen vwo-leerlingen Chiem van Veen (17), Elias Groot (17) en Tristan Heijdra (18) aan de slag voor hun profielwerkstuk. Met behulp van animaties en praktijkvoorbeelden nemen zij de kijker mee in de wereld van muziektherapie bij Alzheimer. Het drietal won zelfs een wedstrijd.

Door: Henk de Reus

De video die de bonhoefferleerlingen maakten, is van uitzonderlijk niveau en zou zo als voorlichtingsmateriaal kunnen dienen voor studenten geneeskunde of personeel in de zorgverlening. Wat heeft het trio ertoe gebracht om een profielwerkstuk over dit onderwerp te schrijven?

Chiem vertelt dat hij en zijn medeleerlingen alle drie een muzikale achtergrond hebben en hier graag iets mee wilden doen in het werkstuk. ,,Ik wil volgend jaar graag geneeskunde studeren. Daarom leek het mij interessant om het onderwerp muziek te koppelen aan een medisch thema. We kenden de neuropsycholoog Erik Scherder van televisie en Tristan had al een boek van hem dat over de invloed van muziek op onze hersenen ging. Uiteindelijk kwamen we uit op muziektherapie bij alzheimer.” Elias vult aan: ,,We maken al zes jaar video’s met elkaar. Het onderwerp leent zich bijzonder goed voor video omdat je het goed kunt visualiseren. Tristan is goed in het maken van teksten, Chiem is een uitstekend designer en kan goed visualiseren en zelf ben ik goed in het animeren en produceren.” Deze kwaliteiten zijn goed terug te zien in de video.

Tristan vertelt dat zijn opa een lichte vorm van alzheimer heeft. ,,Het is niet de directe aanleiding geweest bij het bedenken van een onderwerp voor het profielwerkstuk, maar mijn interesse voor het thema alzheimer is er wel doorgegroeid en het bracht het onderwerp dichterbij. Gaandeweg het onderzoek zag ik verrassend veel terugkomen in de praktijk. Dat was best heftig. Tegelijkertijd leerde het mij wat er nou precies aan de hand is bij mijn opa.”

Leerschool
Het doen van research naar het onderwerp muziektherapie bij alzheimer heeft de leerlingen zelf veel geleerd. Tristan: ,,We zijn veel te weten gekomen over de criteria en de algemene basis van wetenschappelijk onderzoek: wanneer een onderzoek valide is, hoe bepaalde factoren de uitslag compleet kunnen veranderen en hoe er goed verwezen moet worden naar een eerder uitgevoerd onderzoek.”

Chiem vult aan: ,,Inderdaad, want zodra er niet goed wordt verwezen naar een gebruikt artikel is er sprake van plagiaat. Verder bleek inderdaad dat bij experimenten op heel veel dingen gelet moest worden: de straling van telefoons in de buurt, de manier waarop je een proefpersoon toespreekt en met hoeveel proefpersonen je het experiment doet bijvoorbeeld. Er moet met heel verschillende factoren rekening gehouden worden.”

Feiten
Het drietal maakte tijdens het onderzoek kennis met feiten waarvan zij eerder geen weet hadden. Tristan: ,,Ik kwam erachter dat het gewicht van de hersenen van een alzheimerpatiënt op den duur een kilo minder wordt.” Chiem vond het bijzonder om te ontdekken dat een alzheimerpatiënt soms door de ziekte niet meer kan praten, maar nog wel kan meezingen met muziek. Elias, verantwoordelijk voor de animaties en de productie: ,,Ik kwam erachter dat het maken van een relatief korte video ontzettend veel tijd kost. Aan elke minuut film is vijftien uur gewerkt, Bij elkaar zijn dit al twee werkdagen, alleen al voor het in elkaar zetten van de video.”

Bredere kijk
Heeft het hun kijk op de ziekte alzheimer veranderd? Elias: ,,We ontdekten dat de ziekte veel meer omvat dan het achteruit gaan van het geheugen. We kwamen hierachter toen we bij dagopvang Villa Westervenne in Heiloo langsgingen. We zagen toen hoe ongeremd patiënten, die de dagopvang bezoeken, waren. We speelden er muziek voor hen. Ze waren heel recht voor hun raap en uitgesproken kritisch over de muziek die wij speelden. Ik had er nooit bij stilgestaan dat ook dit een gevolg is van alzheimer.”

Wedstrijd
Het drietal mocht bij het hersenonderzoek in de vrije Universiteit (VU) en de Universiteit van Amsterdam (UvA) gebruik maken van EEG-apparatuur. Hierbij kregen zij begeleiding, waarbij rauwe data zijn omgezet in waarden waarmee zij iets konden in het profielwerkstuk.

Aan de hand van het meten van hersengolven van proefpersonen test het drietal in de UvA uit in welke mate muziek effect heeft op de geheugenfunctie

De scholieren hebben deelgenomen aan het bètapartners/EEG/traject in samenwerking met de VU. Tijdens een wedstrijd met andere bètapartners kandidaten werd hun onderzoek naar hersenactiviteit bij het beluisteren van muziek als beste verkozen.

Chiem hoopt dat veel mensen de documentaire gaan bekijken. ,,We denken dat we alzheimerpatiënten en hun omgeving kunnen helpen door hen te informeren over muziektherapie. We sturen de video ook op naar professor Erik Scherder. We willen graag horen wat hij ervan vindt.”

Tristan, Chiem en Elias terwijl zij de laatste hand leggen aan hun video (Foto: Henk de Reus)

De video is te zien op www.2vandac.nl

Foto 1: Chiem, Tristan en Elias testen hun onderzoeksbevindingen in Villa Westervenne uit op een groep mensen met alzheimer. Zij verzorgen hierbij zelf de muziek. Om privacyredenen zijn de gezichten onherkenbaar gemaakt.