Castricum – Komende zaterdag 30 augustus om 16.00 uur is schrijver Rene van der Heijden in Kantoorboekhandel Laan om te vertellen over zijn nieuwste boek ‘De tsarina van Bergen’. Dat is het waargebeurde verhaal over Duitse gouvernante Marie Völter die aan het eind van de negentiende eeuw met de koets aankwam in onze buurgemeente Bergen.

Daar trouwde ze een paar jaar later met de oudste zoon van haar werkgever, Jacob van Reenen, de latere ‘heer’ van Bergen. ,,Zonder Marie had het dorp er heel anders uitgezien’’, vertelt Van der Heijden. ,,En Bergen aan Zee was er zelfs helemaal niet geweest.’’ Inmiddels is er een tweede druk met een aanbevelingsquote van bestsellerauteur Geert Mak op de voorpagina. ,,Hij had het boek gewoon in de winkel gekocht’’, vertelt Van der Heijden,’’ en hij was blijkbaar blij verrast.’’

Waarom heb je dit boek geschreven? 

,,Ik hoorde over het verhaal toen een achterkleinkind van Marie erover een voordracht gaf. Daarin veel romantiek en een portret van een gedreven vrouw die aan het eind van de negentiende eeuw iets wilde bereiken. Ze ging er ook echt voor: ze was onderwijshervormer, schooldirecteur, projectontwikkelaar, bouwondernemer, tuinarchitect en zo kan ik nog even doorgaan. En ze heeft echt veel bereikt.”

Dat moet als vrouw in die tijd niet heel makkelijk geweest zijn. 

,,Nee, zeker niet! Dit was deels zelfs nog nét voor de eerste emancipatiegolf, maar Marie trok zich daar weinig van aan. Dat glazen plafond leek voor haar simpelweg niet te bestaan. Uit de archieven blijkt ook nergens dat zij door mannen uit haar tijd niet serieus genomen werd.’’

Waarom is ze dan vergeten?

,,De generaties na haar waren misschien niet zo genereus in het geven van de eer die haar toekwam. En misschien deed ze wel ook wel te veel. Ze was lid van een adviesraad van de minister ten tijde van de leerplichtwet, maar bedacht ook Bergen aan Zee en was de eerste vrouwelijke museumdirecteur van Nederland. Als je zoveel doet, is het moeilijk voor historici om je te typeren.’’

Het boek gaat over Marie maar ook Jacob haar man. Want ze hadden een uniek huwelijk. 

,,Ja, later zei Jacob hierover: ‘Wat zij bedacht, voerde ik uit’. De combinatie van die twee was uniek. Hij was technisch handig, bracht als grootgrondbezitter het land mee en als burgemeester de bestuurlijke kracht. Zij was heel creatief, met een perfect gevoel voor wat handig was, of ‘in’. Ze had echt visie. Daar kunnen bestuurders van nu zeker iets van leren.” (Foto: Melanie Marsman)