Houtrook is niet gelijk aan 50.000 sigaretten – tijd voor nuance en feiten. De zorgen die de heer Stromenger uit over luchtvervuiling tijdens windstille periodes zijn begrijpelijk. Bij zogeheten inversie blijft vervuilde lucht hangen, wat leidt tot verhoogde concentraties fijnstof en andere schadelijke stoffen. Dat is meetbaar, en kwetsbare mensen kunnen daar ernstig last van hebben. Maar zijn pleidooi om dan maar alle vormen van houtverbranding te verbieden is ongenuanceerd en berust op onjuiste aannames. Ook zijn vergelijking met sigarettenrook (“iedereen ademt het in”) verdient nuancering. Er is een wereld van verschil tussen hout verbranden in een open haard van dertig jaar oud en een moderne houtkachel van na 2022.

De nieuwste generatie kachels:

• voldoen aan de strenge Ecodesign 2022-normen van de EU;
• zijn voorzien van secundaire en tertiaire verbranding,;waardoor rookgassen opnieuw worden verbrand;
• zijn vaak uitgerust met fijnstoffilters of zelfs katalysatoren;
• hebben een verbrandingsrendement van >80%, waardoor ze efficiënter en schoner stoken.

Onderzoek van o.a. TNO, RIVM en het Duitse Umweltbundesamt laat zien dat deze moderne technieken leiden tot 85% minder uitstoot van fijnstof en schadelijke gassen dan oudere modellen. Wie droog, onbehandeld hout stookt bij de juiste temperatuur in zo’n toestel, zorgt voor minimale overlast en vervuiling.

Sigarettenrook versus houtrook: appels en peren. De bewering dat één kilo hout evenveel schadelijke stoffen uitstoot als 50.000 sigaretten is feitelijk onjuist.

Waarom?

• Sigarettenrook bevat stoffen zoals teer, benzeen, acroleïne, formaldehyde en ammoniak, die direct en langdurig worden ingeademd;
• 50.000 sigaretten komt overeen met 2.500 pakjes – een hoeveelheid rook die honderden uren nodig heeft om te verbranden;
• Houtrook uit een moderne kachel wordt grotendeels verbrand en niet direct ingeademd, zeker niet in vergelijkbare concentraties.

Kortom: sigarettenrook is een intensieve, directe belasting van de longen, houtrook uit een moderne kachel is een diffuse, tijdelijk verhoogde uitstoot, die bovendien in veel gevallen nauwelijks meetbaar is als verantwoord wordt gestookt.

Verbod of beter beleid? In plaats van een totaalverbod – waarmee ook mensen in buitengebieden of gasloze woningen geraakt worden – pleit ik voor:

• heldere voorlichting over verantwoord stoken;
• slimme stoplichtsystemen gekoppeld aan weers- en luchtkwaliteitsdata (zoals in Duitsland);
• het vervangen van oude toestellen door gecertificeerde, moderne modellen via subsidies of inruilregelingen;
• en, waar nodig, tijdelijke stookbeperkingen bij ernstige inversie.

De echte oplossing ligt in techniek, kennis en gedrag, niet in het moraliseren of demoniseren van houtgebruik als geheel. Laten we vooral voorkomen dat we mensen die hun huis op verantwoorde wijze verwarmen, over één kam scheren met notoire overlaststokers. Dat is niet alleen oneerlijk – het leidt af van échte oplossingen.

Dave Ouwerkerk, Haardencentrum Alkmaar